Barndomsminne i skumringstimen

Ho ville så gjerne vera med far i skogen denne ettermiddagen.
Mor meinte ho kunne vera heime. Kanskje var det noko ho ville ha hjelp med - det hugsar ho ikkje i dag.
Men ho ville så gjerne vera med far. Kanskje kom det tårer til slutt.
Kvifor ho hadde så lyst nett den dagen veit ho ikkje, men ho veit at ho alltid trivdes med far sin ute.

Ho fekk viljen sin - eller kanskje ho berre fylgde den?  Til skogs bar det. Opp frå huset ved fjorden, og opp i Granlia, denne lia ho i dag set i stolen sin og ser opp mot medan ettermiddagsmørkre gradvis gøymer trea i skogen og kallar fram dette litt såre barndomsminnet.

Ho veit ganske nøyaktig, den dag i dag, kvar far held på med trea sine denne dagen. Ho kunne funne plassen om nokon ville sjå!
Hennar jobb var å få eit tau rundt den tyngste enden av stokken, dra den litt nedover lia, for så å sleppa tauet når stokken fekk fart, og suste nedover ved naturlovene sjølv.
Så gjekk ho ned, løyste tauet og gjekk oppatt etter ein ny.
Det var jo ikkje det største trea ho drog, men dei var store nok til å utfordre viljen og kreftene hennar.

Det var i ettermiddagstida dette. Ho merka at mørkret gradvis seig innmellom grantrea.
Ein gryande skumringstime.
Det suste i trekrunene, og ho kjende etter kvart at motet vart skifta ut med noko trist og tungt.
Inn mellom dei mørke granane kom det sigande inn noko sårt i bringa.
- Mor, tenket ho! Mor! Ho skulle vore heime hjå mor!
Ho som hadde gråte seg til å få vera med far på noko kjekt, fekk ein veksande klump i magen.
Det kjekke vart ikkje kjekt lenger, og gråten var vanskeleg å gøyma.

Spring heimatt til mor du, sa far, og såg forsiktig bort på henne.
Ho stussa ikkje, kasta tauet frå seg, og la på sprang, medan tårene trilla.

Far hadde forstått!
Han hadde gjennomskua!
Han kjente jenta si!
Ho vart både flau og glad!

- Kjem du no? sa mor.
Ho høyrde ingen anklage i stemma hennar!

Når skumringstimen kjem mellom trea i Granlia hender det stundom at dette minnet kjem til henne.
Ein sterk vilje, og eit vàrt samvit kan framleis skapa uro i henne som skriv.
Men i skumringstimen tenner vi lysa. Ho takkar for dei som tenner lys, og som framleis forstår og tek i mot henne slik ho er.

Heime

Middagskvil på ein 2.juledag!

Syntes eg høyrde stega

som ikkje var der

Syntes eg høyrde praten 

som berre eg kunne høyra

Brått vart eg ungjenta

på sofaen i skumringstimen 

med juletreglansen

i stova

som skapte den gode ungdomskjensla

av å vera HEIME

Ei lita lukkestund

med takk for det som var

og med takk for det 

gode som kan finnast att

i skumringstimen 

I julelys glans 

Saxofon i gravferd

Klokkene tonar ut
Nokre sekund er det kyrkjestille
Det er gravferd - det blir stille då

Så tonar saxofonen frå galeriet
"Jeg vil heller ha Jesus enn perler og gull"
Saxofonen er i gravferd.
Eg kjenner melodien
Jeg vil heller ha Jesus
I ei gravferd

Vakkert, sterkt og sårt som berre ein saxofon kan uttrykkja det
Lyden breier seg gjennom heile meg
Tårene kjem
"heller ham enn de skatter som smuldrer til muld"
I ei gravferd

Orda høyrde ingen
det var ingen ord
berre tone
Tonen frå saxofonen
"Jeg vil heller ha Jesus"
Eg kjenner orda
Det gjorde nok fleire enn meg også
Vi song den frimodig i unge år
"enn ha kongemakt og en fyrstes prakt
men i lenker være lagt"
Melodien er sår på denne linja - inne i meg
Saxofonen ropar det ut
Likevel
alt blir så rett
så vakkert
så sterkt

Og då kista vart bore ut
spela saxofonen
glade tonar
"Å, hvor salig å få vandre hjemad ved vår Faders hånd"
medan vi fylgde vår ven som hadde vandra heim
"Her vi skilles fra hverandre"
Vi erfarte det

"Herlig sangen der skal bruse
sterkt som lyden av en mektig flod
Ære være Gud og Lammet 
som oss kjøpte med sitt blod"

Saxofonen jubla for håpet
I ei gravferd

Gravferd for Ottar Vikane i Austrheim kyrkje 13.12.18
Saxofon: Kjell Bergsvik
Begge to vener frå ungdomstida.

Stormen lovar ingen ting

Meiner så sikkert eg høyrde fjellbjørka si bøn til stormen då vi køyrde over Haukeli på fredag.
Alt var froststille, snødekt og vakkert.

Ei einsam, vakker fjellbjørk
høgt oppe på Haukelifjell
Ho bar si kvite snødrakt stolt
og alt var fredfullt, stilt og godt

Ho sa:
I vår så var eg ung og grøn  
eg kjende meg så mjuk og sterk 
og alle tykte om meg slik
Men hausten kledde prakta av
og eg vart naken
grå og kald

I dag kom snøen, vakker, mjuk og kvit
den la seg tett omkring meg
eg kjenner meg så trygg

Eg bed deg
kalde vinterstorm
Spar kappa kvit 
når du kjem hit
Lat meg få stå 
med kåpa på
til vårsola drypper 
den leikande av
og eg på nytt 
vert mjuk 
og grøn 
og ung 

Men stormen lovar ingen ting

"Mitt liv - min kropp"

Ho skreiv eit innlegg på den store aksjonslaurdagen
La det ut på facebook
men sletta fort
Orka ikkje sjå det på "trykk"
Vart for feig
Høyrde alle motargumenta før ho såg dei
Orka ikkje debatten
Ropa "min kropp - mitt liv"
gjorde henne redd

Ho - ei 70-årgamal kvinne
bar i sine unge år fram tre liv frå sitt liv.
Var dei hennar kropp?
Var dei hennar liv?
Eller lånte ho dei berre eit rom?

To av dei, som alle tre vart fine små gutar, høyrde inn under "diskriminieringsparagrafen"
Dei var "ikkje levedyktige" meire enn 4 - 5 år
Denne delen av "hennar kropp" ville bli vurdert som "svært belastande" for henne
Ingen tvil om det
Hjelpeapparatet sto klare med den enklaste løysinga
Det er "din kropp - ditt liv"

Pulsen hennar slår kraftig medan ho skriv
Vil ho våga å dela i kveld?
Vil ho våga å sei at det ikkje var hennar kropp eller hennar liv?
Vil ho våga å sei at det var dei som vart hennar liv?

Kan ho sei det utan å døma?
Legg ho stein til børa?
Til si eiga bør?
Til andre si bør?
Ho spør seg om det i kveld også

Ho skjønar at det er vanskeleg
Men ho skjønar likevel ikkje at det var "hennar kropp" "hennar liv"
Men det vart hennar liv
På godt og vondt
Og ho takkar
og ho gret framleis over at det vart det.

"Støvets alder"

Ho reiste med gitaren sin innover den trange fjorden med båt - båten som ho alltid syntes likna på eit gamalt strykejern!
Det var lenge før holet i fjella og vegen kom langs fjorden.
Saman med nokre andre skulle ho på misjonshelg til den tronge dalen.

Ho hugsar ikkje så mykje frå reisa. Men to ting hugsa ho.
Det eine var at ho var ung og og alt for svolten til å gå til sengs -  at det var alt for tidleg å eta siste måltidet kl 1800!
Det andre, og som gjer at ho skriv dette, var at ho fekk ein liten lapp med ein song på der inne i dalen.
Ho fekk den hjå ein gamal mann - ein svært så gamal mann syntes ho.

Første verset på songen var slik :
"Sytti år er støvets alder
Høstens time inne er
Blomsten visner, løvet faller
Lik en blomst er livet her.
Lengsel etter ro og fred.
Stilt vi synker hen og glemmes,
for i moder jord å gjemmes."

Ein underleg song å få syntes ho.
Ein nitrist song eigenleg, som ho undra seg storleg over at han gav til ein 19-åringen!
Ho ville ikkje tenkja på å bli 70! Det var ei lang æva til syntes ho.

Dei siste dagane ha ho gått og nynna på den første linja.
Ho har smilt litt, tenkt litt, og lurt på kvifor ho fekk denne songen.
Svaret veit ho jo ikkje, men det må ha vore noko med gitaren kanskje.
Kanskje han tenke at ho skulle syngja denne for dei eldre, og minna dei om "livets forgjengelighet"?
Ho gjorde aldri det, men lika å finna lappen att inn i den svarte songboka si.

Og så kjem ho på dette minnet og denne songen no når ho no har runda 70, og for alvor har  kome inn i "støvets alder".
Hennar erfaring er forresten at støvets alder starta for lenge sidan - alt ved det første skriket inn i verda
Heile livet minnar om det sårbare livet!
Men,  hausttid er hausttid.
Ingen kjem utan om det, ikkje ho heller.

Likevel - som 70-åring opplever ho at livet er rikt og fullt av gode livsfargar.
Ho tilstår at ho stundom kan lengta litt etter meire "ro og fred", men ho vert fort rastlaus om freden varer for lenge. Ho har framleis mykje ho vil i sine "gylne år" - i sine oktoberdagar, som ho likar å kalla det.
Det takkar ho for, og ho ber til sin Gud om helse og krefter til framleis å få leva med oktoberfargane sine varme fargar over livet - i trygg tru og tillit til han som styrer hennar vesle liv.
Støvets alder vil ho ikkje kalla det.

Lasarus og eg

Eg har høyrt ein sterk historie i dag
i kyrkja her på Seim.
Den handlar om å
- vera rik
- og fattig
- og om å byta rolle

Byta rolle utan høve til å byta ein gong til

Lasarus, som låg utanfor porten full av sår,
vart boren til "Abrahams famn"
Den rike mannen brydde seg ikkje
før det var for seint
- utan nokon utgang eller ny inngang

Den rike mann
utfordrar meg veldig
rik som eg er
(Lukas 16. 19-31)

Redninga kan seiast slik:
"Intet er vårt. Alt er ditt. Alt er vårt i deg."
Du sender ditt ord, lar Ånden gå ut, og alt blir nytt
Intet er vårt. Alt er ditt. Alt er vårt i deg.
Et rike er skjult, blandt steiner og støv, en nedgravd skatt
Intet er vårt. Alt er ditt. Alt er vårt i deg.
Og verden er din, Dens nød er ditt rop, Det kaller oss.
Intet er vårt. Alt er ditt. Alt er vårt i deg.
I fattiges hånd skal gaven bli lagt som er fra deg
Intet er vårt. Alt er ditt. Alt er vårt i deg.

Salme av Anders Frostenson omsett av Eyvind Skeie